Gimnazjum Wojewódzkie Lubelskie
Historia
W 1810 roku gimnazjum lubelskie przekształcono w Szkołę Departamentową, a w 1817 – wojewódzką. Od 1810 roku rektorem męskiego gimnazjum był Andrzej Smolikowski. Dziewiętnastowieczna szkoła lubelska z czasem zmieniła swój charakter. Obok wychowanków z rodzin ziemiańskich i szlacheckich kształciły się tu dzieci ze środowisk mieszczańskich, urzędniczych, rzemieślniczych i nauczycielskich. Program nauczania także uległ zasadniczym zmianom. Przywrócono język polski, który stał się też językiem wykładowym, historię i geografię, wprowadzono język francuski, ćwiczenia gimnastyczne i rycerskie. Szkoła była bardzo dobrze wyposażona, prowadziła bibliotekę, gabinet fizyczno-chemiczny i przyrodniczy. Lekcje prowadzono nowatorską metodą Bella-Lancastera, rozpropagowaną na Lubelszczyźnie przez wybitnego lubelskiego nauczyciela Jana Kantego Krzyżanowskiego. Edukacja w lubelskim gimnazjum wyglądała nieco inaczej niż dziś. Zdolniejsi uczniowie przekazywali przyswojoną wiedzę słabszym uczniom. Rola nauczycieli sprowadzała się więc do koordynacji i szkolenia tzw. monitorów, czyli grup edukujących. System ten nazywano także metodą wzajemnego nauczania. […] Po powstaniu listopadowym Szkoła wydziałowa została zamknięta, w jej miejsce utworzono ośmioklasowe gimnazjum, w którym nauczano już nie tylko po polsku, ale także po rosyjsku. Wprowadzenie do programu nauczania historii Rosji, kary cielesne, wzmożenie cenzury, ścisłe trzymanie się treści podręcznikowych, wpajanie służalczych zachowań i lojalności wobec caratu – to tylko niektóre z elementów służących rusyfikacji. Organizowano młodzieży czas wolny od zajęć, aby ograniczyć możliwość zawiązywania tajnych stowarzyszeń. Pod pretekstem edukowania niższych warstw społecznych otworzono w mieście szkołę realną, która miała przygotowywać młodzież do wykonywania zawodów typowo miejskich w dziedzinie handlu, rzemiosła i przemysłu. Było to o tyle korzystne, że gimnazja wprowadziły wysokie opłaty za naukę, a szkoła realna była bezpłatna. Rzeczywistą przyczyną otwarcia nowej szkoły nie była jednak troska o wykształcenie biedoty, ale blokowanie dostępu do gimnazjów, uniwersytetów, a co za tym idzie – urzędów. Ukończenie szkoły realnej nie uprawniało bowiem do kontynuowania nauki w gimnazjach.
Fragment pracy pt.: „Edukacja w Lublinie na przestrzeni wieków” Teatru NN w Lublinie: https://teatrnn.pl/instrukcja/edukacja-w-lublinie-na-przestrzeni-wiekow/
| Imię i Nazwisko | Życie | Klasa I | Klasa II | Klasa III | Klasa IV | Klasa V | Klasa VI | Klasa VII | Klasa VIII |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ignacy Banachewicz | ur. 1798, Prokop zm. 1847, Kalisz | 1812/1813 | 1813/1814 | 1814/1815 | 1815/1816 | 1816/1817 1817/1818 | 1818/1819 1819/1820 | ||
| Onufry Alojzy Wścieklica | ur. 1803, Czemierniki zam. Jedlanka zm. ? | 1812/1813 1813/1814 | 1814/1815 | 1815/1816 1816/1817 | 1817/1818 | 1818/1819 | 1819/1820 | ||
| Feliks Wścieklica | ur. ? zam. Jedlanka zm. ? | 1812/1813 | 1813/1814 | 1814/1815 | 1815/1816 | 1816/1817 1817/1818 | |||
| Damian Gruszczyk | ur. ? Ostrów zm. ? | 1813/1814 | 1814/1815 | 1815/1816 | 1816/1817 | 1817/1818 (do II pół.) | |||
| Gabriel Kalisz | ur. 1799, Ostrów zm. ? | 1813/1814 | 1814/1815 | 1815/1816 | 1816/1817 | 1817/1818 1818/1819 | 1819/1820 1820/1821 | ||
| Franciszek Dmowski | ur. ? zam. Kolechowice zm. ? | 1814/1815 | 1815/1816 1816/1817 | 1817/1818 | 1818/1819 | ||||
| Michał Dmowski | ur. ? zam. Kolechowice zm. ? | 1814/1815 | 1815/1816 | 1816/1817 | |||||
| Stanisław Kasperski | ur. ? zam. Ostrów zm. ? | 1816/1817 1817/1818 | 1819/1820 1820/1821 | 1820/1821 | 1826/1827 | ||||
| Marek Anastazy Wścieklica | ur. 1810, Jedlanka zm. ? | 1819/1820 | 1820/1821 1821/1822 | 1822/1823 | 1823/1824 1824/1825 | 1825/1826 1826/1827 1827/1828 | 1828/1829 | ||
| Seweryn Karwowski | 1825/1826 1826/1827 | 1827/1828 | 1828/1829 1829/1830 | 1834/1835 1835/1836 | |||||
| Adolf Piotrowski h. Abdank | ur. 1818, Brzeźnica Bychawska zm. ? | 1829/1830 1830/1831 | 1831/1832 1832/1833 | 1833/1834 | 1834/1835 1835/1836 | 1836/1837 | 1837/1838 | ||
| Walery Ambroży Dańkowski h. Półkozic | ur. 1820, Babianka zm. ? | 1829/1830 | 1830/1831 | 1833/1834 | 1834/1835 | 1835/1836 | 1836-1837 | ||
| Karol Jan Borysik | ur. 1811, Ostrów zm. 1892, Kazimierz Dolny | 1830/1831 | 1831/1832 | 1833/1834 | 1834/1835 | ||||
| Klemens Feliks Dębowczyk | ur. 1820, Ostrów zm. ? | 1830/1831 (opuścił) 1833/1834 | 1834/1835 | 1835/1836 | |||||
| Tytus Piotrowski h. Abdank | ur. ? zam. Brzeźnica Bychawska zm. ? | 1830/1831 1832/1833 | 1833/1834 | 1834/1835 1835/1836 | 1836/1837 | 1837/1838 | |||
| Celestyn Piasecki h. Janina | ur. 1818, Berejów zm. ? | 1830/1831 1831/1832 | 1833/1834 1834/1835 | 1835/1836 | 1836/1837 | 1837/1838 | |||
| Władysław Mikołaj Piasecki h. Janina | ur. 1819, Berejów zm. 1903, Przejma | 1830/1831 1831/1832 | 1833/1834 | 1835/1836 | 1837/1838 | ||||
| Konstanty Gutowski | ur. ? Zakrze/Łosia zam. Głębokie zm. ? | 1831/1832 | 1832/1833 1833/1834 1834/1835 | 1835/1836 | |||||
| Franciszek Dionizy Dębowczyk | ur. 1823, Ostrów zm. ? | 1833/1834 | 1834/1835 1835/1836 | ||||||
| Walerian Florentyn Piotrowski h. Abdank | ur. 1815, Domaszewnica zam. Brzeźnica Bychawska, Kulik zm. ? | 1834/1835 | 1835/1836 | ||||||
| Jan Bach | ur. ? Jakubowice zam. Ostrów zm. ? | 1834/1835 | 1835/1836 | ||||||
| Marcin Maleszyk | ur. 1823, Ostrów zm. 1855, Ostrów | 1835/1836 |