Młynarstwo to jedno z najstarszych rzemiosł na ziemiach polskich. Konstrukcja młyna wodnego znana już była w starożytności. Przez stulecia, jego mechanizmy udoskonalano i w średniowieczu młyn był już niemal w każdej wsi. Istniały tez wiatraki lub młyny napędzane siłą wołów, czyli kieratem. Młynarstwo należało do tzw. zawodów wolnych, dlatego młynarze m.in. zajmowali się też we wsiach handlem.
Wraz z rosnącą ilością młynów wodnych i innych urządzeń napędzanych wodą należało uregulować stosunki pomiędzy młynarzami. Już w połowie XIV w. powołano do życia zgromadzenie młynarzy ziemskich, znawców w dziedzinie prawa wodnego. Do ich zadań należało przede wszystkim mierzenie nurtów wodnych, określanie wielkości zapór wodnych, ocena stanu technicznego młynów itd. Określali też zasady, którymi musieli kierować się młynarze aby korzystanie z wody do mielenia nie wyrządzało szkody innym.
Ponieważ młyny stały z dala od pozostałych zabudowań wiejskich, często o młynarzach plotkowano i oskarżano ich o uzyskiwanie dochodów na niecnych procederach. Posądzano ich o oszukiwanie klientów na mące, przez czarnoksięstwo, aż po kradzieże i handel kradzionymi łupami.
Według lustracji z 1565 r. w Ostrowie działały cztery młyny, z których dwa znajdowały się na gruntach królewskich, zaś pozostałe na terenach należących do okolicznej szlachty. Jednak kilka lat później był już tylko jeden. W okresie międzywojennym w Ostrowie działały cztery młyny i wiatraki, z których ostatni, przy ul. Lubartowskiej został rozebrany na początku XXI w.
BABIANKA
W roku 1564 było tu jedno koło walne.
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Błażej Młynarz | ok. 1655 - ? | ? - 1677 - ? |
BOBRYK
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Michał Grzybowski | ok. 1670-? | ?-1789-1790-? |
| Teodor Nechwedowicz | ||
| Andrzej Marcin Nechwedowicz | 1809-1853 | |
| Franciszek Chodkiewicz | 1823-1874 | ?-1868-? |
| Franciszek Waleszyński | 1822-? | ?-1869-? |
| Wacław Leopold Bekulard | 1872-1912 | ?-1905-? |
BÓJKI
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Piotr Bójko | ok. 1730 -? | ?-1752-? |
| Franciszek Turski | 1874-1924 | ?-1905-? |
BRZEŹNICA BYCHAWSKA
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Filip Jakub Drabik | 1739-1789 | |
| Tomasz Górski | 1844-? | ?-1904-? |
BRZEŹNICA KSIĄŻĘCA
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Wojciech Bielecki | ok. 1640-? | ?-1670-? |
| Stanisław Sowik | ok. 1663-? | |
| Błażej Sowik | 1701-1755 | ?-1753-? |
| Jan Czupryn | 1771-? | ?-1826-? |
| Szymon Kudryk | 1843-? | ?-1866-? |
| Tomasz Czajkowski | 1850-? | ?-1885-? |
| Franciszek Krzewski | 1864-? | ?-1891-? |
| Tomasz Lenkowski | 1855-? | ?-1891-? |
| Franciszek Górski | 1875-? | ?-1902-1907-? |
BRZOSTÓWKA
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Michał Pomorski | 1841-1896 | ?-1870-? |
| Antoni Pomorski | 1868-? | ?-1902-1907-? |
DROZDÓWKA
W roku 1565 był mały młyn o 1 kole walnym wraz z półłankiem. W 1570 poświadczony był młyn na rzece Jedlance.
GOŚCINIEC
Pierwsza wzmianka o młynie w tym miejscu pochodzi z 1564 roku. Występowały 2 koła walne.
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Jakub Błażejowicz | ok. 1670-1715 | |
| Maciej Błażejewicz | ok. 1705-? | ?-1724-? |
| Maciej Banachewicz | 1723-1783 | |
| Walenty Banachewicz | ok. 1730 | |
| Ignacy Jeżowski | ? | ?-1798-1800-? |
| Józef Banachewicz | 1773-? | ?-1802-? |
| Jakub Olszewski vel Oszański | 1783-? | ?-1815-1818-? |
| Franciszek Niechwedowicz | 1795-? | ?-1823-? |
| Kazimierz Banachewicz | 1793-? | ?-1824-? |
| Józef Szadkowski | 1793-? | ?-1825-1826-? |
| Józef Lubaszewski | 1789-? | ?-1829-? |
| Jacenty Lewtakowski | 1782-? | ?-1832-1835-? |
| Kacper Dwoiński | 1791-? | ?-1833-? |
| Maciej Matacz | 1799-? | ?-1833-? |
| Jan Małyszkowski | 1793-? | ?-1833-1847-? |
| Kacper Guz | 1804-? | ?-1834-? |
| Ludwik Drakowski | 1818-? | ?-1843-? |
| Wincenty Czarnecki | 1808-1864 | ?-1850-1854-? |
| Walenty Cupryn | 1822-? | ?-1862-? |
| Piotr Sidorowski | 1839-? | ?-1863-? |
| Walenty Piotr Krawczyński | 1817-1871 | ?-1863-1869-? |
| Teodor Waleszyński | 1840-1882 | ?-1870-1882 |
| Mateusz Pawłowski | 1844-? | ?-1872-1878-? |
| Wincenty Osmulski | 1833-1904 | ?-1873-? |
| Marcin Czarnecki | 1837-1882 | ?-1875-? |
| Gabriel Rewera | 1854-1922 | ?-1880-1887-? |
| Antoni Ciesielski | 1854-1922 | ?-1883-1922 |
| Michał Mioduszewski | 1839-? | ?-1884-? |
| Jan Bójko | 1862-1890 | ?-1890 |
| Jan Remisz/Remiszewski | 1853-? | ?-1891-? |
| Michał Sławiński | 1871-? | ?-1893-? |
| Wojciech Karpiński | 1863-? | ?-1901-1904-? |
| Stanisław Ciesielski | 1880-? | ?-1907-1920-? |
| Władysław Ciepielewski | 1871-? | ?-1913-? |
| Antoni Ciesielski | 1884-? | ?-1919-? |
| Ksawery Ciesielski | ?-1922-? | |
| Michał Ciesielski | ?-1922-? | |
Seweryn Ciesielski | 1877-? | ?-1923-1935-? |
Klemens Bączkowski | 1881-1956 | ?-1923-1956 |
| Aleksander Ciesielski | 1915-? | ?-1937-? |
HAJDUK potem GRĄDEK
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Wojciech Banachewicz | 1743-? | ?-1784-? |
| Wojciech Banachewicz | 1774-1811 | ?-1794-1797-? |
JAMY
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Kajetan Matacz | 1870-1919 | ?-1900-1901-? |
| Edward Adamowski | 1877-? | ?-1907-? |
| Wojciech Molęda | 1863-1935 | ?-1909-1912-? |
| Stanisław Ciesielski | 1880-? | ?-1923-1926-? |
| Władysław Ciesielski | 1907-? | ?-1927-1929-? |
| Bronisław Mycka | ?-1936-1944 | ?-1944 |
| Józef Abramik | 1906-? | ? |
JEDLANKA
| ŻYCIE | PRACA | |
|---|---|---|
| Stanisław Banaszek | ?-1663-? | |
| Konstanty Kostrzewicz | 1889-? | ?-1925-1928-? |
| Aleksander Sikorski | ?-1925-? |
KAZNÓW
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Stanisław Jaszewski | ok. 1651-? | |
| Andrzej Wodnicki | 1863-? | ?-1910-? |
| Leonard Woch | 1876-? | ?-1913-? |
| Konstanty Żebrowski | 1891-? | ?-1921-? |
KOLECHOWICE
Pierwsza wzmianka o młynie pochodzi z 1531 roku. Miał jedno koło walne. Zlokalizowany był na rzece Tyśmienicy, na stawku przesychającym. Młynarz w ramach arendy płacił rocznie 4 grzywny (1565 r.)
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Ignacy Keller/Kieller | 1864-? | ?-1887-1892-? |
| Tomasz Sławiński | 1847-? | ?-1890-? |
| Wojciech Dyrka | 1860-? | ?-1893-? |
| Konstanty Uzdowski | 1871-? | ?-1903-? |
| Ludwik Dobrowolski | 1875-? | ?-1905-1935-? |
| Kajetan Matacz | 1870-1919 | ?-1911-? |
| Edward Dobrowolski | 1905-? | ?-1930-1935-? |
KOZERA
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Adam Kozyra/Czarnecki | ok. 1630-? | ?-1652-? |
| Szymon Kozyra/Czarnecki | ok. 1630-? | ?-1652-? |
| Wojciech Kozyra/Czarnecki | ok. 1630-? | ?-1652-? |
| Jan Kozyra/Czarnecki | ok. 1630-? | ?-1652-? |
| Andrzej Kozyra/Czarnecki | ok. 1630-? | ?-1679-? |
| Kazimierz Banachewicz | 1717-1783 | |
| Marcin Banachewicz | 1769-? | ?-1790-1807-? |
| Grzegorz Krasucki | 1736-1806 | ?-1806 |
| Jan Popkiewicz | 1782-? | ?-1812-1814-? |
| Kazimierz Banachewicz | 1793-? | ?-1818-1819-? |
| Krzysztof Leszczyński | 1789-? | ?-1819-1821-? |
| Benedykt Ciepielański/Ciepielewski | 1798-1851 | ?-1841-1851 |
| Walenty Piotr Krawczyński | 1817-1871 | ?-1842-1854-? |
| Mikołaj Kuszyk | 1803-1856 | ?-1845-? |
| Ignacy Ciepielewski | 1831-? | ?-1851-? |
| Franciszek Waleszyński | 1822-? | ?-1854-1855-? |
| Jacenty Matacz/Ufnowski | 1826-1882 | ?-1856-1882 |
| Stanisław Łysakowski | 1821-? | ?-1860-? |
| Konstanty Remiszewski | 1838-1932 | ?-1870-1877-? |
| Jan Sulej | 1818-? | ?-1871-? |
| Marcin Czarnecki | 1837-1882 | ?-1874-? |
| Marcin Stepaniuk | 1836-? | ?-1878-1886-? |
| Józef Gadomski | 1859-? | ?-1883-? |
| Jan Sławiński | 1835-? | ?-1883-? |
| Jan Remisz/Remiszewski | 1853-? | ?-1885-? |
| Jan Adam Lenkowski | 1853-? | ?-1888-1890-? |
| Hipolit Filipowicz | 1871-? | ?-1894-? |
| Konstanty Kasperski | 1864-? | ?-1898-1899-? |
| Józef Żaczkowski | 1871-? | ?-1903-? |
| Stanisław Ciesielski | 1880-? | ?-1909-? |
| Franciszek Turski | 1874-1924 | ?-1910-? |
| Piotr Jędrysik | 1889-? | ?-1910-? |
| Lucjan Apolinary Mirakowski | 1886-1910 | ?-1910 |
| Seweryn Ciesielski | 1877-? | ?-1913-1935-? |
| Andrzej Rojewski | 1847-1915 | ?-1915 |
| Aleksander Rojewski | 1873-1930 | ?-1915-? |
| Józef Czech | 1902-? | ?-1929-1931-? |
| Antoni Jan Ciesielski | 1940-? | ?-1966-? |
KRASNE
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Franciszek Józef Keller/Kieller | 1832-1889 | ?-1875-? |
| Konstanty Klejst | 1869-? | ?-1896-1898-? |
| Franciszek Rożenek | 1877-? | ?-1910-? |
| Wacław Leopold Bekulard | 1872-1912 | ?-1910-1912 |
| Michał Bliźniuk | ?-1942 | ?-1942 |
KRÓLIK
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Stanisław Walenciuk | 1693-? | ?-1739-1749-? |
| Jakub Frydrych | ? | ?-1789-1794-? |
| Paweł Banachewicz | 1763-1831 | ?-1794-1831 |
| Daniel Kowalczyk | 1793-? | ?-1823-1831-? |
| Roman Kowalczyk | 1800-? | ?-1823-? |
| Maciej Suchorab | 1808-? | ?-1831-? |
OSTRÓW LUBELSKI
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Antoni Borówka | 1679-? | ?-1710-? |
| Kazimierz Skarzyński | 1780-? | ?-1835-? |
| Ignacy Gomuliński | 1843-1895 | ?-1867-1882-? |
| Franciszek Józef Keller/Kieller | 1832-1889 | ?-1868-1878-? |
| Antoni Rogalski | 1819-? | ?-1869-1872-? |
| Ignacy Zalewski | 1840-? | ?-1870-1878-? |
| Jan Ludwik Krygier | 1830-? | ?-1876-? |
| Konstanty Remiszewski | 1838-1932 | ?-1880-1887-? |
| Józef Gadomski | 1859-? | ?-1884-1886-? |
| Edward Polakiewicz, młyn parowy | 1856-? | ?-1884-? |
| Józef Perfumowski | 1862-? | ?-1887-1888-? |
| Franciszek Kubiszta | 1844-? | ?-1888-? |
| Jan Remisz/Remiszewski | 1853-? | ?-1889-? |
| Józef Chodkiewicz | 1855-? | ?-1889-1898-? |
| Martin Rudolf, młyn parowy | 1860-1892 | ?-1892 |
| Jan Buczkowski | 1867-? | ?-1896-1922-? |
| Ludwik Dobrowolski | 1875-? | ?-1903-1917-? |
| Franciszek Dubiński | 1864-1929 | ?-1906-? |
| Jan Ostrowski | 1873-1909 | ?-1907-1909 |
| Antoni Remiszewski | 1879-1916 | ?-1909-1916 |
| Adolf Tkacz | 1877-? | ?-1910-? |
| Władysław Kuryzna | 1891-? | ?-1911-? |
| Andrzej Kot | 1864-? | ?-1912-? |
| Wacław Kot | 1889-? | ?-1921-1928-? |
| Stanisław Kotłowski | 1863-1926 | ?-1926 |
| Aleksander Kotłowski | 1893-? | ?-1922-1926-? |
Adam Stolarski | 1879-1963 | |
Władysław Domaszewski | 1891-1956 | ?-1927-? |
Stanisław Kostka Domaszewski | 1885-1971 | ?-1927-1928-? |
| Ludwik Domaszewski | 1909-1974 | ?-1930-1936-? |
Stanisław Stolarski | 1904-? | ?-1931-1932-? |
Czesław Damazy Remiszewski | 1907-1982 | ?-1932-1935-? |
Wacław Stolarski | 1913-1987 | ?-1935-? |
| Zygmunt Jan Błaszczyński | 1915-? | |
Józef Stolarski | 1927-? | |
| Antoni Domaszewski | 1928-1950 | |
Zenon Domaszewski | 1923-2016 |
POLUCH
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Stanisław Walenciuk | 1693-? | ?-1719-1736-? |
PROKOP
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Łukasz Murdzyński vel Murżyński | 1722-1774 | ?-1753-1755-? |
| Łukasz Krasucki | ok. 1755-? | ?-1789-1795-? |
| Józef Banachewicz | 1773-? | ?-1793-1801-? |
| Antoni Banachewicz | 1768-1805 | ?-1803-? |
| Mateusz Czarnecki | 1777-? | ?-1812-1826-? |
| Stanisław Abramowicz | ok. 1792-? | ?-1817-? |
| Kazimierz Banachewicz | 1793-? | ?-1823-? |
| Wawrzyniec Dwoiński/Dzwoniński | 1791-1833 | ?-1829-1833 |
| Benedykt Ciepielański/Ciepielewski | 1798-1851 | ?-1841-1851 |
| Walenty Piotr Krawczyński | 1817-1871 | ?-1842-1854-? |
| Franciszek Waleszyński | 1822-? | ?-1846-1866-? |
| Antoni Wojciechowski | 1829-? | ?-1853-? |
| Antoni Czupryński | 1836-? | ?-1866-? |
| Jan Ciepielewski | 1829-1910 | ?-1869-1910 |
| Jacenty Matacz vel Ufnowski | 1826-1882 | ?-1870-? |
| Franciszek Masłowski | 1830-? | ?-1876-? |
| Gabriel Rewera | 1854-1922 | ?-1883-? |
| Piotr Sokół | 1862-1935 | ?-1884-? |
| Michał Matacz vel Ufnowski | 1861-? | ?-1884-1889-? |
| Antoni Ciesielski | 1854-1922 | ?-1890-1892-? |
| Konstanty Kasperski | 1864-? | ?-1894-1896-? |
| Michał Czech | 1885-? | ?-1908-? |
| Stanisław Ciesielski | 1880-? | ?-1909-? |
| Lucjan Apolinary Mirakowski | 1886-? | ?-1909-? |
| Władysław Ciepielewski | 1871-? | ?-1910-1911-? |
| Jan Warmiński vel Warminiec | 1879-? | ?-1917-1927-? |
ROZKOPACZEW
Po raz pierwszy poświadczony w 1531 roku. Był młynem dzierżawnym o jednym kole walnym.
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Maciej Dubrowski | ok. 1730-? | ?-1753-? |
| Piotr Sadowski | 1829-? | ?-1880-1887-? |
| Wincenty Woźniak | 1853-? | ?-1885-? |
| Stanisław Ciesielski | 1849-? | ?-1889-1895-? |
| Jan Ciesielski | 1877-? | ?-1903-1912-? |
| Jan Laszczka | 1883-? | ?-1912-1926-? |
| Edward Ciesielski | 1903-? | ?-1923-1930-? |
RUDA NA PIŁACH
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Stanisław Błażejowicz | ? - przed 1624 | ?-przed 1624 |
| Stanisław Błażejowicz | ok. 1645-? | ?-1665-1678-? |
RUDKA KIJAŃSKA
Pierwsza wzmianka pochodzi z 1542 roku. Położony był nad rzeczką zwaną „Samoczyeczka”
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Józef Lipski | ok. 1737-? | ?-1760-? |
| Sebastian Kołczewicz/Kołkiewicz | ok. 1757-? | ?-1789-? |
| Wojciech Kołkiewicz | 1777-? | ?-1797-? |
| Wawrzyniec Kołczewicz/Kołkiewicz | ok. 1770-? | ?-1806-1829-? |
| Feliks Jan Kołczewicz/Kołkiewicz | 1779-1806 | ?-1806 |
| Jan Kołkowski/Kołkiewicz | 1820-1842 | ?-1842 |
| Hilary Tobolewski | 1857-1921 | ?-1902-? |
| Władysław Iwanek | 1897-? | ?-1935-? |
Zdzisław Laszczka  | 1916-1998 | ?-1941-? |
RUDKA STAROŚCIAŃSKA
Pierwsza informacja o młynie w Rudce Korybutowej pochodzi z 1552 roku. Był to młyn rudny o jednym kole walnym. W tym samym roku król Zygmunt August nadał przywilej na dwa młyny rudne na rzece Jedlance wraz z dwoma łanami roli oraz możliwością wystawienia karczmy przez rudników. W roku 1564 działało już sześć kół w rudzie oraz dwa koła korzeczne. W roku 1565 na rzece znajdowały się dwie kuźnice z młynami, jedna na stawie rudnikowym, gdzie rudnik ma młyn, druga kuźnica stała wraz z młynem niżej, na stawie królewskim.
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Wojciech Banaszyk | ok. 1647-? | ?-1667-1685-? |
| Szymon Kozera | ok. 1630-? | ?-1685-? |
| Maciej Młynarz | ok. 1667-? | ?-1687-? |
| Jan Kozera | 1673-? | ?-1697-? |
| Wawrzyniec Drabik | 1665-ok. 1703 | ?-1703-? |
| Józef Banachewicz | ok. 1677-? | ?-1696-? |
| Jan Banachewicz | 1738-1805 | ?-1805 |
| Maciej Banachewicz | 1745-1812 | ?-1782 |
| Walenty Banachewicz | 1730-? | ?-1804-1805-? |
| Ignacy Braciewicz | 1776-? | ?-1811-? |
| Wojciech Tarka vel Tarczyński | 1791-? | ?-1818-? |
| Jacenty Lewtakowski | 1782-? | ?-1832-1835-? |
| Szymon Lewtakowski | 1798-? | ?-1838-1839-? |
| Józef Trzmielowski | 1813-1848 | ?-1840-1848 |
| Cyprian Krawczyński | 1787-1853 | ?-1853 |
| Wincenty Czarnecki | 1808-1864 | ?-1859-1864 |
| Franciszek Józef Keller /Kieller | 1832-1889 | ?-1863-1864-? |
| Mateusz Pawłowski | 1844-? | ?-1871-? |
| Jan Ciepielewski | 1829-? | ?-1873-1890-? |
| Leonard Benet | 1846-? | ?-1870-? |
| Józef Kostrzewicz | 1848-? | ?-1871-1880 |
| Jan Czarnecki | 1856-1878 | ?-1878 |
| Ignacy Lisowski | 1856-1883 | ?-1883 |
| Antoni Ciesielski | 1854-? | ?-1890-1904-? |
| Ignacy Kotliński | 1869-? | ?-1898-? |
| Władysław Ciepielewski | 1871-? | ?-1908-? |
| Józef Dąbrowski | 1886-? | ?-1909-? |
TYŚMIENICA
Pierwsza wzmianka o młynach w Tyśmienicy pochodzi z 1531 roku. Były to dwa młyny o dwóch kołach (jednym walnym a drugim korzecznym). Trzeci młyn był dzierżawnym o jednym kole foluszowym. W roku 1543 występowało jedno koło walne, trzy koła dzierżawne oraz trzy koła walne w młynie rudnym.
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Franciszek Dubiński | 1864-1929 | ?-1908-1929 |
| Stanisław Ciesielski | 1880-? | ?-1933-? |
| Czesław Dubiński | ?-1934-? |
UŚCIMÓW
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Mikołaj Kuszyk | 1803-1856 | ?-1842-? |
| Jan Lewtakowski | 1842-? | ?-1879-? |
| Andrzej Rojewski | 1847-1915 | ?-1887-? |
| Michał Rutkowski | 1820-? | ?-1890-? |
| Konstanty Kasperski | 1864-? | ?-1904-1911-? |
| Franciszek Rożenek | 1876-? | ?-1913-? |
| Władysław Ciepielewski | 1871-? | ?-1922-? |
| Stanisław Stolarski | 1904-? |
WÓLKA KIJAŃSKA
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Franciszek Kłyk | 1862-? | ?-1893-? |
| Władysław Iwaniak | 1895-? | ?-1930-? |
ZABIELE
| Życie | Praca | |
|---|---|---|
| Franciszek Górski | 1875-? | ?-1909-? |